Najczęściej zadawane pytania (229) Ortografia (592) Interpunkcja (198) Wymowa (69) Znaczenie (264) Etymologia (306) Historia języka (26) Składnia (336) Słowotwórstwo (139) Odmiana (333) Frazeologia (133) Poprawność komunikacyjna (190) Nazwy własne (439) Wyrazy obce (90) Grzeczność językowa (41) Różne (164) Wszystkie tematy (3320)
w:
Uwaga! Można wybrać dział!
Znaczenie2011-08-20
Czy dopuszczalne i poprawne językowo są użyte sformułowania typu: w ostatnim okresie czasu; w poprzednim okresie czasu itp. Czy też tylko formy w ostatnim czasie; w poprzednim czasie są poprawne?
Wyrażenie okres czasu jest uznawane za pleonazm, czyli konstrukcję, która niepotrzebnie kilka razy przekazuje tę samą treść. Proszę zauważyć, że okres w użytym tu znaczeniu definiujemy jako ‘pewien wycinek czasu’ i gdybyśmy teraz spróbowali do wyrażenia okres czasu podstawić zamiast słowa okres tę jego eksplikację, otrzymalibyśmy połączenie pewien wycinek czasu czasu. Wyraźnie widać, że mamy tu spory naddatek semantyczny, a co za tym idzie – błąd leksykalny, który jest jednym z typów błędów językowych. Podsumowując – połączenie okres czasu jest uznawane za niepoprawne i zdecydowanie należy go unikać.
Katarzyna Mazur
Znaczenie2011-08-20
Czy poprawnym sformułowaniem jest dane statystyczne na rok, czy dane statystyczne z roku? Czy zależy to od czasu, którego dotyczą przywoływane dane, np. dane na rok przyszły, ale już z roku przeszłego?
Odpowiedzi udzielił sobie Pan sam – zakres użycia wrażeń ... na rok... oraz ... z roku... jest dokładnie taki, jak Pan wskazał.
Katarzyna Mazur
Znaczenie2011-05-14
Kiedy piszemy na wizytówce np. Dyrektor Marketingu, a kiedy Dyrektor ds. Marketingu? Jaka jest różnica merytoryczna pomiędzy tymi dwoma stanowiskami, określeniami?
Określenie dyrektor Marketingu będziemy stosować do osoby, która jest szefem działu o nazwie Marketing, zaś dyrektorem ds. marketingu nazwiemy kogoś, kto zajmuje się sprawami marketingu, czyli działaniami mającymi na celu poznanie potrzeb konsumentów, ustalenie wielkości produkcji oraz metod dystrybucji, sprzedaży i reklamy towarów (por. definicja marketingu za SJP PWN).
Katarzyna Mazur
Znaczenie2011-04-30
Mam pytanie dotyczące regionalnej rozbieżności znaczeniowej wyrażenia bez mała. W języku polskim to wyrażenie znaczy tyle, co ‘prawie, niemal’. Jednak w regionie, z którego pochodzę (okolice Wodzisławia Śląskiego i Rybnika) to wyrażenie ma zupełnie inne znaczenie, a mianowicie ‘podobno, prawdopodobnie’. W słownikach gwary śląskiej owe bez mała tłumaczone jest zgodnie z językiem polskim. Skąd zatem znaczenie tego wyrażenia, o którym mowa wyżej? Czy jest to jakiś wybryk gwarowy, charakterystyczny dla tej części Śląska?
W Małym słowniku gwary Górnego Śląska jest notowane dla wyrażenia bez mała m.in. znaczenie ‘podobno, prawdopodobnie’. Słownik ten podaje natomiast nieco inne ortograficznie i fonetycznie formy zapisu: bezmała = bezma = bezmałaś, bezmaj = bezmajś = bezmałś.
Przywołane znaczenie omawianej jednostki uwzględnia też Mały słownik gwar polskich pod red. Jadwigi Wronicz, z tym że tu jedyną notowaną formą jest bezma. Autorzy słownika zamieścili przy okazji przykład użycia z powiatu lublinieckiego (Ty sie bezma chcesz żynić), ale informują również o występowaniu tej formy i na reszcie obszaru Śląska.
Katarzyna Mazur
Znaczenie2011-03-18
Kiedyś nauczycielka w liceum pedagogicznym, zwracając się do dziewczyn, używała na nie określenia dziobki. Pani ta pochodziła z rejonu Brzeska. Co oznacza to słowo?
Słowo, którym posługiwała się nauczycielka (poprawny zapis wygląda tak dziopka w lp., dziopki w lm.), to zdrobnienie od wyrazu dziopa, używanego w gwarach Małopolski, a zwłaszcza jej południowych części, w tym też okolic powiatu gorlickiego, w znaczeniu ‘dziewczyna’ lub ‘córka’ (por. Mały słownik gwar polskich pod red. Jadwigi Wronicz, Kraków 2010).
Katarzyna Mazur
Znaczenie2011-02-26
Szanowna Poradnio! (czy to metonimia?!), zetknąłem się ostatnio z tekstem, w którym twierdzono, że jakaś wielkość zmniejszyła się dwukrotnie. I tu mam problem (może bardziej logiczny, niż językowy) – czy cokolwiek może zmniejszyć się dwukrotnie?
Coś może być dwa razy mniejsze niż było – to oczywiste. Ale zmniejszenie większe od jedności budzi mój opór. Czy słusznie?
Ten przymiotnik, a ściślej liczebnik mnożny ma konotacje głównie zwielokratniające (dwa razy większy czy podwójny), jak podaje Słownik języka polskiego M. Szymczaka.
Trzymając się jednak definicji Uniwersalnego słownika języka polskiego, dostajemy informację, że: dwukrotny to dwa razy większy lub mniejszy od czegoś. Za taką definicją, uwzględniającą obie wartości, zrozumiale można się opowiedzieć. Krotność bowiem to liczba, którą można traktować jako iloczyn innej liczby wziętej za podstawową; to wartość powielona, mnożna. Może to być liczba tak dodatnia (dwukrotny przyrost naturalny), jak ujemna (dwukrotny spadek produkcji). Kluczowe staje się tu odróżnienie znaczeń: ‘dwa razy...’ : ‘podwójny’, z których drugie w kolejności odnosi się tylko do wartości dodatnich (dwukrotna długość promienia). Wówczas podstawienie wartości ujemnej przeczy logice. Za to z pierwszej wymienionej definicji śmiało można wnioskować, że wielkość zmniejszona dwukrotnie, czyli zmniejszona dwa razy, to wielkość pomnożona przez wartość liczby minus dwa.
Analogiczna sytuacja zachodzi w definicjach wyrazów hasłowych: wielokrotny, kilkakrotny, parokrotny itd. Dla odmiany – zwielokrotniony to już wyłącznie ‘zwiększony (wielokrotnie)’.
Zwrot „Szanowna Poradnio!” to w istocie metonimia, w której „miejsce” (tu akurat miejsce nieokreślone, bo to witryna internetowa) zastępuje ścisłe z nim powiązania. Poradnię współtworzymy przecież my – ludzie udzielający w niej odpowiedzi. Sam zaś wołacz – Poradnio! – jest przykładem użycia formy potencjalnej.
Marcin Kluczny
Znaczenie2011-02-26
Szanowni Państwo, mamy taki problem – jeżeli w samochodzie na skutek nieprawidłowego montażu fabrycznie prosty przewód (np. rurka hamulcowa) nie jest już prosty, to czy jest on teraz zagięty czy zgięty ? Jaka jest różnica między tym, że coś jest zgięte albo zagięte.
Być może dla osób związanych z branżą samochodową jest jakaś różnica, ale nie wynika to ze znaczenia czasowników zagiąć i zgiąć. Tak przynajmniej rozumiem definicje, które przytaczam za Uniwersalnym słownikiem języka polskiego (biorę tylko interesujące nas znaczenia, możliwe dla opisywanej przez Pana sytuacji):
zagiąć – zaginać
1. «gnąc odchylić (odchylać) w jakąś stronę, w górę lub w dół, koniec, brzeg czegoś»
○ Zagiąć drut, pręt.
○ Zaginać kartki w książce.
○ Parasol z zagiętą rączką.
zgiąć – zginać
1. «pochylić (pochylać), skłonić (skłaniać) ku ziemi; przygiąć (przyginać), nagiąć (naginać)»:
Wiatr zginał gałęzie.
○ Rozprostować zgięte plecy.
2. «nadać (nadawać) czemuś trwałą lub chwilową krzywiznę, kabłąkowaty, półkolisty kształt»
○ Zgiąć rękę w łokciu.
○ Zginać nogi w kolanach.
○ Zgiąć drut w pałąk.
Dla przeciętnego użytkownika polszczyzny zgięta rurka hamulcowa znaczy to samo, co zagięta rurka hamulcowa.
Krystyna Kleszczowa
Znaczenie2011-02-26
Zastanawia mnie, jak brzmi poprawna nazwa pewnej, bardzo urokliwej rasy psa. Spotkałem się z takimi oto wersjami: siberian husky, husky. Niektórzy używają spolszczenia syberian husky, a inni, jak Wikipedia, bawią się w zamianę szyku wyrazów i mówią czy też piszą: husky syberyjski. Chciałbym poznać zdanie językoznawców na ten temat.
Dla nazwania rzeczywiście pełnego uroku psa stosujemy nazwę husky. Jest to rzeczownik nieodmienny służący wskazaniu konkretnego psa. Natomiast nazwa rasy, której husky jest reprezentantem, powinna występować w języku polskim raczej pod postacią husky syberyjski. Wystąpienie przymiotnika po rzeczowniku (czyli odwrotnie niż w angielszczyźnie: siberian husky) jest typowym dla polszczyzny wskazaniem, iż mamy do czynienia z nazwą gatunkową, por. przykłady: szkoła podstawowa, szkoła wyższa, radca prawny; nazwy gatunków roślin (np. brzoza karłowata, wierzba lapońska) oraz nazwy gatunków zwierząt (np. trzmiel wielki, głowacz pręgopłetwy, ropucha paskówka, żółw błotny, dzięcioł czarny czy foka szara).
Joanna Przyklenk
Znaczenie2011-02-26
Spotkałam się w jednej z czytanych prac ze słowem brutalizowany. Chciałabym wiedzieć, co to właściwie znaczy i czy jest dopuszczalne poza użyciem potocznym (czasownik, od którego toto pochodzi: brutalizować, jest chyba kalką z angielskiego).
Czasownik brutalizować jest notowany we współczesnych słownikach języka polskiego (np. w Uniwersalnym słowniku języka polskiego. Red. S. Dubisz. Warszawa 2003) w znaczeniu ‘czynić coś brutalnym’. Traktowany jest wespół z wyrazami brutalność i brutalizacja jako słowo książkowe. Warto przy tym zaznaczyć różnicę semantyczną, jaką notują opracowania leksykograficzne między rzeczownikami: brutalność a brutalizacja. Otóż brutalność to ‘bezwzględność, grubiaństwo, nadużywanie swojej siły lub przewagi’, a brutalizacja – ‘czynienie brutalnym, nadawanie czemuś lub nabieranie cech brutalności’ (por. wspomniany wyżej Uniwersalny słownik języka polskiego). Zatem pierwszy z wyrazów wskazuje na fakt bycia jakimś, a drugi służy podkreśleniu sprawczego charakteru działania.
Joanna Przyklenk
Znaczenie2011-02-26
Chciałabym zapytać, co oznacza czasownik naskoczyć? Czy może on także mieć znaczenie wulgarne?
Czasownik naskoczyć jest w polszczyźnie ogólnej używany głównie w dwóch znaczeniach: 1) ‘skacząc, uderzać, nacierać na kogoś lub coś’ (Walczące ptaki naskakiwały na siebie); 2) pot. ‘atakować kogoś słownie’. Dziś ów potoczny sens zmienia się i nabiera silnych znamion wulgarności. Coraz częściej bowiem omawiane słowo występuje zamiast całego zwrotu typu: (ktoś) może (komuś) (na chuja) skoczyć (naskoczyć) lub (ktoś) może (komuś) na wała (wał – ‘męski narząd płciowy; penis’) skoczyć (naskoczyć), tzn. ‘ktoś nie może nic zrobić, zaszkodzić komuś w żaden sposób’, np.: – Unikaj kłopotów. – Możesz mi skoczyć; Może mi skoczyć na wała (za: Maciej Czeszewski: Słownik polszczyzny potocznej. Warszawa 2008).
Joanna Przyklenk
Znaczenie2011-02-26
Jakiś czas temu powszechne stało się określenie senior w znaczeniu człowiek stary. Ze słowników etymologicznych dowiedziałam się, że senior ma bardzo bogatą historię, ale zastanawiam się, kiedy i dlaczego zaczęto stosować go w obecnym, eufemistycznym przecież, kontekście. Mam wrażenie, że senior używany jest zwykle, kiedy mowa o starości aktywnej np. o uniwersytetach trzeciego wieku. Czy językoznawcy analizowali już to najnowsze zastosowanie określenia senior i jaki ewentualnie był wynik takiego badania?
Wyraz senior jest latynizmem, czyli zapożyczeniem z języka łacińskiego (łac. senior ‘starszy’ stopień wyższy od senex ‘stary’ (zob. W. Kopaliński: Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych z almanachem, Warszawa 2007)). We współczesnej polszczyźnie funkcjonuje on w znaczeniach: 1) książk. a) ‘najstarszy wiekiem członek rodziny, rodu (ojciec, brat)’ (Senior rodu), b) ‘najstarszy wiekiem lub latami pracy członek jakiegoś zespołu, jakiejś społeczności’ (Senior polskich literatów, Senior zawodu nauczycielskiego), 2) sport. ‘zawodnik w wieku odpowiednim do uprawiania danej dyscypliny sportu, zwykle mający ukończone 19 lat’ (Zawody seniorów), 3) hist. a) ‘w Polsce dzielnicowej: najstarszy z Piastów, któremu podlegali książęta poszczególnych dzielnic’, b) ‘w prawie lennym: feudał sprawujący opiekę nad zależnym od niego wasalem’ (zob. Uniwersalny słownik języka polskiego pod red. S. Dubisza). Przytoczone definicje pokazują, że słownik ten nie notuje znaczenia wyrazu senior jako eufemizmu dla ‘człowiek stary’. Również A. Dąbrowska w publikacjach Eufemizmy współczesnego języka polskiego (Wrocław 1993) oraz Słownik eufemizmów polskich, czyli w rzeczy mocno, w sposobie łagodnie (Warszawa 2009) nie wymienia wśród eufemizmów dotyczących wieku człowieka wyrazu senior. Badaczka zwraca uwagę, że unikanie mówienia wprost o starości jest charakterystyczne dla społeczeństw o wysokim poziomie cywilizacyjnym, w których przeciętna długość życia jest stosunkowo duża. Panujący w wielu współczesnych społeczeństwach kult młodości powoduje, że o wieku się nie mówi, albo mówi w sposób łagodny. To „odmładzanie” starości odbywa się za pomocą różnych środków językowych (A. Dąbrowska: Eufemizmy…, s. 137-138). Na pewno użycie nazw senior i seniorka, podobnie jak eufemizmów typu osoba niemłoda / nie pierwszej młodości / starsza / dojrzała pozwala uniknąć negatywnych konotacji związanych ze starością. W tym sensie wyrazy senior i seniorka są nazwami zastępczymi, wzbudzającymi pozytywne (lub neutralne) skojarzenia, dla rodzimych nazw starzec i staruszka, stary / stara (o osobie) (por. dom starców i dom seniora). Określenie senior funkcjonuje jako element m.in. wyrażeń klub seniora, bal seniora, edukacja seniorów związanych z różnymi formami aktywności ludzi starszych. Trudno jednak jednoznacznie określić, od kiedy nazwa senior używana jest w polszczyźnie w tym znaczeniu. Nie w każdym wypadku określenie senior odnosi się również do starości aktywnej, o czym świadczy chociażby tytuł książki Jolanty Twardowskiej-Rajewskiej Senior w domu – opieka długoterminowa nad niesprawnym seniorem (Warszawa 2007).
Barbara Mitrenga
Znaczenie2011-02-26
Czy możliwe jest użycie nazw kulturologia antropocentryczna i literaturoznawstwo interkulturowe jako dyscyplin/dziedzin naukowych, czy mają one w ogóle sens?
Trudno opowiedzieć się jednoznacznie za sensem nazw dyscyplin/dziedzin naukowych, które Pani wymienia. KBN (Komitet Badań Naukowych), który jest naczelnym organem administracji rządowej do spraw polityki naukowej i naukowo-technicznej Polski, nie umieszcza ich na liście dyscyplin/dziedzin naukowych. Okazuje się jednak, że możliwe jest użycie takich pojęć. Na Wydziale Lingwistyki Stosowanej Uniwersytetu Warszawskiego są katedry używające nazw, o których mowa: Instytut Kulturologii i Lingwistyki Antropocentrycznej, Katedra Studiów Interkulturowych Europy Środkowo-Wschodniej. Czym jednak różniłby się przedmiot zainteresowania kulturoznawstwa od tematyki badań kulturologii? Czy możliwe są obserwacje kulturowe bez odnoszenia się do ich interkulturowości (pleonazm?)? Trudno o odpowiedź na te pytania. Mając jednak na uwadze fakt, że podziały w nauce zmieniają się niczym obrazy w kalejdoskopie, a powstawanie interdyscyplinarnych sfer badań jest coraz częstszym zjawiskiem, niebezpiecznie byłoby odmawiać racji bytu takim nazwom, choć obecnie wydają się one przejawem mnożenia bytów i chyba uznałabym je za nieuzasadnione.
Kinga Knapik
Znaczenie2011-01-11
zwracam się do Państwa z pytaniem, czy też z prośbą o wyjaśnienie słowa: restaurator. Zajmowałem się zawodowo renowacją mebli - inaczej restaurowniem, odnawianiem itp.
Uważam, że niepoprawne jest nazywanie właścicieli restauracji restauratorami. Czy mam rację?
Współczesne słowniki języka polskiego notują wyraz restaurator zasadniczo w dwóch znaczeniach: 1) ‘właściciel lub szef restauracji’ i stąd mamy formy restauratorski, restauratorka; oraz 2) ‘konserwator zabytków architektonicznych lub dzieł sztuki’ i tu też funkcjonują leksemy: restauratorski, restauratorka.
Joanna Przyklenk
Znaczenie2011-01-11
Czy słowa rzetelny i wiarygodny to synonimy? Jeśli tak, to proszę o przykład zdania, w którym można użyć zarówno jednego, jak i drugiego z tych słów jednocześnie, nie zmieniając sensu owego zdania.
By dostrzec różnice w odcieniach znaczeń, należałoby sięgnąć do definicji Samuela B. Lindego, spośród których wiarogodny to ‘zasługujący na wiarę’ (obecnie dosłownie parafrazowany), zaś rzetelny to ‘dotrzymujący wiary’. I rzeczywiście, trudno nie oprzeć się wrażeniu, że przymiotnik rzetelny (dawniej ściślej utożsamiany semantycznie z przymiotnikiem autentyczny – jak wnosi Słownik wyrazów zapomnianych, a także Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego) przewyższa stopień wiarygodności.
Obecnie takie niuanse znaczeniowe ulegają ujednoliceniu, także w Uniwersalnym słowniku języka polskiego przymiotnik wiarygodny jest definiowany jako ‘rzetelny’, a nawet ‘pewny’. Jak widać, w określonych kontekstach słowa te uznaje się za synonimy. Coś rzetelnego (tudzież wiarygodnego) to zatem coś sprawdzonego: Rzetelne (wiarygodne) informacje to informacje z pierwszej ręki.
Dodać należy, że przymiotnik rzetelny jest współcześnie pojęciem szerszym. Zgodnie z ww. słownikiem mieści w sobie także dwa inne znaczenia: ‘należyty’ oraz – w ujęciu osobowym – ‘należycie wypełniający obowiązki’.
Marcin Kluczny

Znaczenie2011-01-11
Proszę o odpowiedź na pytanie, która z form jest poprawna: święconka czy też święcone? Chodzi oczywiście o tradycyjny koszyk wielkanocny.
Słowniki notują zarówno święconkę, jak i święcone w znaczeniu ‘tradycyjne pokarmy wielkanocne, układane w koszyczku i pokropione przez kapłana wodą święconą w Wielką Sobotę’. Zatem to, co mamy w koszyczku wielkanocnym, możemy opatrywać zarówno nazwą święcone, jak i święconka.
Joanna Przyklenk
Znaczenie2010-12-12
Zastanawiam się nad użyciem wyrazów: przyswoić; przyswajać. Czy mają one takie samo znaczenie? Co do rzeczownika, w słowniku ortograficznym znalazłam tylko: przyswojenie, nie przyswajanie. Czy w związku z tym zdanie o treści: (Ktoś) oferuje wsparcie w przyswojeniu wiadomości i rozwijaniu umiejętności z zakresu (...) jest poprawne? Być może, użycie konstrukcji: (Ktoś) oferuje wsparcie w poszerzaniu wiedzy i rozwijaniu wiadomości z zakresu (...) byłoby bardziej odpowiednie?
Wyrazy te to jeden czasownik, jednak w różnych aspektach. Przyswoić to czasownik dokonany, czyli mówiący o czynności zakończonej. Z kolei przyswajać to czasownik niedokonany, który mówi o czynności trwającej lub powtarzającej się. Różnią się zatem znaczeniem. Jeśli chodzi o przytoczone przez Panią zdanie: Ktoś oferuje pomoc w przyswojeniu wiadomości z jakiegoś zakresu – to tak zbudowane zdanie nie zawiera w sobie błędu. Co ciekawe, drugie proponowane przez Panią zdanie, choć oczywiście jest zbudowane poprawnie, kryje w sobie ten aspekt niedokonany: poszerzanie i rozwijanie (w przeciwieństwie do poszerzenia i rozwinięcia) sugerują jakiś stały, dłuższy proces. Jeżeli jedno z tych zdań miałoby pojawić się np. w reklamie, sugeruję użycie pierwszego, gdzie użyte czasowniki dają odbiorcy wrażenie pewności efektu jego starań.
Ewelina Pałka
Znaczenie2010-12-12
Uprzejmie proszę o udzielenie możliwie jednoznacznej odpowiedzi: czy osoba, która ukończyła wydział prawa i administracji uczelni wyższej, może posługiwać się w określeniu własnej profesji tytułem prawnika?
Słowniki języka polskiego notują wyraz prawnik w znaczeniu ‘osoba wykształcona w zakresie prawa, udzielająca porad prawnych i reprezentująca ludzi w sądzie’(Inny słownik języka polskiego, red. A. Bańko, PWN) lub ‘osoba mająca wykształcenie prawnicze, specjalista w dziedzinie praw’ (Uniwersalny słownik języka polskiego, red. S. Dubisz. PWN). Zgodnie z definicjami słownikowymi wydaje się, że osoba, która ukończyła wydział prawa i administracji uczelni wyższej, może posługiwać się w określeniu własnej profesji tytułem prawnika. Proszę jednak pamiętać, że prawnik to nie zawód. Osoba, która ukończyła studia wyższe w wymienionym zakresie może uzyskać zawód adwokata lub radcy prawnego, jeśli dodatkowo odbędzie aplikację adwokacką i złoży państwowy egzamin adwokacki. Analogicznie, jeśli chodzi o radcę prawnego (Encyklopedia prawa, red. U. Kalina-Prasznic. Warszawa 2007).
Kinga Knapik
Znaczenie2010-12-03
Regulamin jednej z popularnych gier internetowych zakazuje wysyłania wulgarnych wiadomości i obrazy innych graczy. Jeden z punktów dotyczy cenzury: Stosowanie "pseudocenzury" (np.: gwiazdkowania, zmiany pojedynczych liter itd.) będzie także uznawane za obrazę gracza. Pozwolę sobie podać przykład tego typu wiadomości: Dorwę cię, ty k***o. Moje pytanie brzmi: czy zastosowanie terminu pseudocenzura jest właściwe, czy taki termin w ogóle istnieje w języku polskim?
Nieobecność jakiegoś wyrazu w słownikach ogólnych języka polskiego wcale nie musi oznaczać, że wyraz ten nie istnieje lub został utworzony niezgodnie z regułami polszczyzny. Pseudocenzura niewątpliwie należy do polskich rzeczowników złożonych (są to tzw. kompozycje) i powstał zupełnie poprawnie z połączenia dwóch podstaw słowotwórczych pseudo- oraz -cenzura jako termin oznaczający działanie, które tylko udaje prawdziwą cenzurę. Oczywiście nie należy wyrazu pseudocenzura w zacytowanym przez Panią tekście użyte umieszczać w cudzysłowie, gdyż nie ma on w nim ani wydźwięku ironicznego, ani nie przynależy do innego stylu niż pozostałe fragmenty.
Katarzyna Mazur
Znaczenie2010-12-03
Chciałabym zapytać, kim jest szwagierka, a kim szwagier? Czy te nazwy mogą dotyczyć kilku różnych krewnych?
Zwykle przez szwagra rozumie się ‘męża siostry albo brata żony lub męża; też: męża szwagierki’ i odpowiednio przez szwagierkę – ‘siostrę męża lub żony; też: żonę szwagra’. Ponieważ polszczyzna w czasie swego rozwoju systematycznie pozbywała się nazw pokrewieństwa i powinowactwa rodzinnego, wiele określeń opisujących skomplikowane relacje rodzinne zostało wypartych przez szwagier/szwagierka. Dziś także obserwuje się ich rosnący udział w nazywaniu powinowatych, szczególnie tam, gdzie nie wie się już, w jaki sposób owo powinowactwo nazwać.
Joanna Przyklenk
Znaczenie2010-12-03
Mam uprzejmą prośbę o wytłumaczenie, czy prezydent jest na uchodźstwie, czy też na wychodźstwie?
Obydwie formy można uznać za właściwe. Zarówno uchodźstwo, jak i wychodźstwo oznaczają ‘stały lub czasowy pobyt poza granicami własnego państwa, spowodowany niekorzystną dla kogoś sytuacją ekonomiczną, polityczną itp. we własnym kraju’ i tworzą związki wyrazowe typu: przebywać na uchodźstwie bądź przebywać na wychodźstwie.
Joanna Przyklenk

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14