| Składnia | 2011-11-06 |
| Chciałabym zapytać, jak powinnam powiedzieć: rozwój kierunku budownictwo czy rozwój kierunku budownictwa. Charakterystyka studenta kierunku budownictwo czy charakterystyka studenta kierunku budownictwa? | |
| Lepiej użyć sformułowania rozwój kierunku budownictwo, bo wtedy mówimy o rozwoju całego kierunku o nazwie budownictwo. Konstrukcja rozwój kierunku budownictwa sugeruje, że chodzi o rozwój jednego z wielu podkierunków kierunku o nazwie budownictwo. Katarzyna Mazur | |
| Składnia | 2011-11-06 |
| Która forma jest poprawna zapomniał zostawić awizo czy zapomniał zostawić awiza? | |
| Czasownik zapomnieć wchodzi w konstrukcje o dwóch schematach: „zapomnieć + bezokolicznik + rzeczownik w bierniku” albo „zapomnieć + bezokolicznik + rzeczownik w dopełniaczu”, przy czym pierwszy wzorzec realizowany jest częściej. Zatem choć większą frekwencję będzie miało połączenie zapomnieć zostawić awizo, wyrażenie zapomnieć zostawić awiza też jest zupełnie poprawne. Katarzyna Mazur | |
| Składnia | 2011-10-31 |
| Słownik języka polskiego PWN podaje jako poprawne dla liczby mnogiej formy nastolatki i równolatki (nie nastolatkowie). Czy wobec tego w obu sytuacjach mamy do czynienia z rodzajem niemęskoosobowym, który musi się pojawić np. w przydawce, orzeczeniu itd., nawet jeśli zdanie dotyczy chłopców lub mężczyzn? | |
| Rzeczywiście formy *nastolatkowie oraz *równolatkowie są niepoprawne, a rzeczowniki nastolatki i równolatki to formy rzeczownika co prawda męskoosobowego, ale z niemęskoosobowym wykładnikiem rodzaju w mianowniku liczby mnogiej. Jeśli nastolatki lub równolatki to podmiot zdania, wówczas odnosząca się do któregoś z tych wyrazów przydawka oraz orzeczenie muszą tworzyć z nim związek zgody, co oznacza m.in. przyjęcie tego samego rodzaju. W takim razie poprawnie będzie, jeśli powiemy np. Przyszły te przystojne nastolatki, nawet gdy będziemy mieć na myśli tylko chłopców. Ale już w bierniku lm. rzeczowniki nastolatek i równolatek będą się zachowywały jak typowe rzeczowniki męskoosobowe – por. poprawne zdanie: Widzę tych nastolatków, równolatków mojego syna. Daria Sitko, Katarzyna Mazur | |
| Składnia | 2011-10-30 |
| Która forma jest poprawna: 4,34 procenta czy 4,34 procent? | |
| Poprawna jest tu forma procent. Zawsze gdy słowo procent występuje z liczebnikiem ułamkowym, musi pozostać unieruchomione fleksyjnie. Maciej Trenczek | |
| Składnia | 2011-10-22 |
| Chciałam zapytać, czy poprawne jest zdanie: Statek został sprzedany na przetargu? Jeśli nie, jak powinno brzmieć prawidłowe zdanie? | |
| Poprawne zdanie powinno brzmieć: Statek został sprzedany w przetargu lub w/na drodze przetargu. Katarzyna Dybała | |
| Składnia | 2011-10-12 |
| Chciałam zapytać, czy poniższe zdanie jest skonstruowane poprawnie Zajmujemy się także nauką księgowości, pisania projektów i wniosków. Czy nie trzeba powtórzyć słowa nauka przed pisania projektów i wniosków? Jaką częścią zdania jest w tym przypadku wyraz nauka (dopełnieniem?), a jaką pisanie, projektów oraz wniosków? | |
| Powtórzenie słowa nauka nie jest tu konieczne, a całe zdanie jest zbudowane zupełnie poprawnie. Nauka pełni w przywołanym wypowiedzeniu funkcję dopełnienia, tak jak Pani przypuszczała. Natomiast zarówno pisania, jak i projektów oraz wniosków są określeniami rzeczowników (słowo pisania jest dookreśleniem nauki, zaś projekty i wnioski to określenia rzeczownika odsłownego pisania), a zatem uznajemy je za przydawki. Ponieważ same one są rzeczownikami, nazwiemy je przydawkami rzeczownymi. Katarzyna Mazur | |
| Składnia | 2011-10-12 |
| Proszę o rozstrzygnięcie, czy poniższe zdania są poprawne. Znam wskazówki zawarte w Słowniku poprawnej polszczyzny, a mimo to w konkretnych przypadkach, w których występuje czasownik upatrywać, mam kłopoty z wyborem formy rzeczownika (rzeczownik w bierniku lub w dopełniaczu). 1. Krytyk upatruje atrakcyjność jego stylu w odejściu od dotychczasowych trendów. 2. Istotę tego procesu upatruje w zacieśnieniu związków między państwami Unii. 3. W takim układzie sił upatruje początki jego drogi ku władzy. 4. Szansę na poprawę stosunków upatruje we wprowadzeniu nowej polityki wobec Rosji. | |
| Wszystkie zdania są zbudowane poprawnie. W każdym z nich użyto czasownika upatrywać w znaczeniu ‘doszukiwać się czegoś/kogoś w czymś/kimś’, a w tym znaczeniu przyłącza on dopełnieniową frazę biernikową. Katarzyna Mazur | |
| Składnia | 2011-10-04 |
| Mam problem z poprawnością wyrażenia umieszczonego na tablicy informacyjnej. Powinno być miejsce parkingowe dla dwóch samochodów czy na dwa samochody? | |
| Z czysto językowego punktu widzenia obie formy są poprawne, z tym że mają one nieco inne znaczenie. Wyrażeniem miejsce parkingowe na dwa samochody komunikujemy, że na jakiejś przestrzeni zmieszczą się dwa samochody (inaczej: wystarczy miejsca dla dwóch pojazdów), zaś konstrukcja miejsce parkingowe dla dwóch samochodów bardziej akcentuje fakt wydzielenia dwóch odrębnych stanowisk, na których mogą zaparkować samochody, czyli dwóch stanowisk przeznaczonych specjalnie dla aut. Tyle jeśli chodzi o poprawność wyłącznie językową. Należałoby jednak zastanowić się, jaką sytuację w świecie rzeczywistym chcemy opisać i która konstrukcja lepiej się do tego nadaje. Wydaje się, że tablica najprawdopodobniej miała informować o wyznaczeniu dwóch konkretnych miejsc postoju aut, a skoro tak, sensowniejszy byłby na niej napis miejsce parkingowe dla dwóch samochodów. Katarzyna Mazur | |
| Składnia | 2011-09-23 |
| Mam problem z odmianą słowa hasło w zdaniu: Często zapominam hasło/hasła? Która forma jest poprawna? | |
| Występujący w przykładzie czasownik zapominać wymaga albo dopełniacza (zapominać czegoś), albo biernika (zapominać coś), czyli poprawne będą obie formy: zapominam hasła i zapominam hasło. Katarzyna Mazur | |
| Składnia | 2011-09-21 |
| Chciałam zapytać o poprawność zdania Organizacja zajmuje się promocją i prowadzeniem działań dotyczących osób niepełnosprawnych. Zastanawiam się, do którego ze słów: promocji czy działań odnosi się wyraz dotyczących (czy należy to słowo zmienić?). | |
| Wyraz dotyczących występuje tu w dopełniaczu, musi się więc łączyć z jakimś nadrzędnym względem niego rzeczownikiem, który ma tę samą wartość kategorii przypadka. Takim rzeczownikiem w dopełniaczu jest słowo działań, należy zatem przyjąć, że to właśnie do niego odnosi się imiesłów przymiotnikowy dotyczących. Nie może się łączyć natomiast ani ze słowem promocją, ani z wyrazem prowadzeniem, bo ich obu użyto w narzędniku. A całego zdania absolutnie nie trzeba zamieniać – jest zupełnie sensowne i poprawne składniowo. Katarzyna Mazur | |
| Składnia | 2011-09-21 |
| Czy zacytowany poniżej tytuł z tabloidu jest poprawny: Joanna i Marta Krupa. Wszyscy ICH (?!) pragną, tylko my je mamy. Jeśli mam rację, jest w nim błąd gramatyczny (moim zdaniem zamiast ICH powinno być JE!!!). | |
| Niestety muszę Panią zmartwić – zaimek osobowy on w przywołanym tytule został użyty poprawnie, czyli ich jest tu zupełnie właściwe. W tym zdaniu czasownik pragnąć narzuca dopełnieniu wyrażonemu zaimkiem formę dopełniacza (bo: pragnę czegoś, nie *pragnę coś, por. pragnę spokoju, źle: *pragnę spokój), zaś liczbę (mnogą) i rodzaj (niemęskoosobowy) uzgadniamy z frazą Joanna i Marta. A forma dopełniacza liczby mnogiej rodzaju niemęskoosobowego zaimka on to właśnie ich. Zatem musimy przyjąć, że błędu w miejscu przez Panią wskazanym nie ma. Ale w innym jest. Otóż w pierwszej części tytułu nazwisko kobiet wzorcowo powinno być zapisane w liczbie mnogiej, a więc dobrze będzie Joanna i Marta Krupy. Katarzyna Mazur | |
| Składnia | 2011-09-02 |
| Jak się mówi poprawnie: pytałem się ciebie czy pytałem się tobie? | |
| Zdecydowanie poprawnie jest: pytałem się ciebie. Katarzyna Mazur | |
| Składnia | 2011-08-31 |
| Co decyduje o użyciu przyimków na oraz w w zestawieniu z nazwami nazw dzielnic miast, np. na Żabiance, na Przymorzu, ale w Orłowie, w Oliwie? | |
| Generalnie w kontekście nazw dzielnic stosujemy przyimek na (bezwzględne wyjątki to Śródmieście i Centrum). Ale od tej zasady mamy odstępstwa – jeśli obecna dzielnica była dawniej samodzielnym miastem, a w związku z tym używano z nią przyimka w, także dziś, nawet po wielu latach od włączenia w granice administracyjne innego miasta, tradycyjnie poprzedza się ją najczęściej „miejskim” przyimkiem w. Katarzyna Mazur | |
| Składnia | 2011-08-30 |
| Bardzo proszę o udzielenie mi informacji, które z poniższych zdań jest poprawne, które niepoprawne, i dlaczego. Dwoje ludzi jest dla siebie stworzonych. Dwoje ludzi są dla siebie stworzeni. | |
| Poprawne jest zdanie: Dwoje ludzi jest dla siebie stworzonych. Mamy tu liczebnik zbiorowy dwoje, który, jak każdy inny liczebnik zbiorowy stanowiący element nierozerwalnej grupy podmiotu złożonej z liczebnika i np. rzeczownika, wymaga od orzeczenia czasownikowego wystąpienia w 3. os. i liczbie pojedynczej, a w czasie przeszłym w rodzaju nijakim. Jednocześnie mamy tu do czynienia z orzeczeniem imiennym. W takiej sytuacji rzeczownik z grupy podmiotu (ludzi) narzuca swój przypadek (dopełniacz) i liczbę (mnogą) oraz rodzaj (męskoosobowy) przymiotnemu orzecznikowi stworzonych. Katarzyna Mazur | |
| Składnia | 2011-08-30 |
| Zastanawiam się, w jakiej formie powinien występować czasownik po nazwie drużyny składającej się z obcojęzycznego skrótowca i nazwy miejscowości, np. FC Barcelona wygrał czy FC Barcelona wygrała? I analogicznie: AS Roma wygrał/wygrała, FC Porto wygrał/wygrało. Nie umiem rozstrzygnąć, czy formę czasownika należy dopasować do skrótu, czy też do nazwy miejscowości. | |
| Dobrze będzie FC Barcelona wygrał lub FC Barcelona wygrało lub Barcelona wygrała. Sytuacja będzie tu analogiczna jak dla np. GKS Katowice czy GKP Gorzów. Przy ustalaniu formy czasownika pod uwagę bierzemy rodzaj nadrzędnego członu nazwy, która jako podmiot się z nim łączy. Ponieważ zaś dla pełnych nazw tym członem jest skrótowiec (nie nazwa miejscowości), ustalamy rodzaj czasownika na podstawie rodzaju skrótowca. Zaś sam rodzaj skrótowca rozpoznajemy rodzaj na dwa sposoby: biorąc pod uwagę jego wymowę lub rodzaj najważniejszego w nim elementu. Możemy mieć zatem tylko GKS Katowice wygrał, ale GKP Gorzów wygrało lub GKP Gorzów wygrał. Nie powiemy natomiast *GKS Katowice wygrały, choć już Katowice wygrały jest w porządku. Dla połączeń Barcelona wygrała czy Barca wygrała właściwy jest rodzaj żeński czasownika, bo i taki rodzaj ma potoczna nazwa klubu. Dla pozostałych nazw przywołanych w pytaniu będziemy mieć: FC Porto wygrał/wygrało, AS Roma wygrał/wygrała, bo w rozwinięciu AS to Associazione Sportiva,a w prostym tłumaczeniu Organizacja Sportowa. Dobrze będzie też: Porto wygrało, Roma wygrała. Katarzyna Mazur | |
| Składnia | 2011-08-30 |
| Uczeń napisał w wypracowaniu: Pewnego dnia, gdy Janosik ze swoja kompanią wyszli z jaskini, ujrzeli zbliżające się wozy kupieckie. Czy poprawne jest sformułowanie: Janosik ze swoja kompanią wyszli, czy też powinno być: Janosik ze swoją kompanią wyszedł z jaskini(...)? | |
| Możemy napisać Pewnego dnia, gdy Janosik ze swoją kompanią wyszli z jaskini, ujrzeli zbliżające się wozy kupieckie, jeśli chcemy podkreślić, że wszyscy wykonawcy obu tych czynności są tak samo ważni, albo Pewnego dnia, gdy Janosik ze swoją kompanią wyszedł z jaskini, ujrzał zbliżające się wozy kupieckie, jeżeli naszą intencją jest przekazać informację, że to głównie Janosik wyszedł i coś ujrzał, a wszyscy inni byli tylko mało znaczącym tłem. Katarzyna Mazur | |
| Składnia | 2011-08-29 |
| Chciałbym dowiedzieć się ,która forma na określenie stanowiska jest poprawna: Doradca nieruchomości czy Doradca ds. nieruchomości. Jeśli obie, to czy z punktu widzenia gramatyki, można używać obu określeń przemiennie. | |
| Wydaje się, że poprawna i logiczna jest jedynie forma doradca ds. nieruchomości, ponieważ doradca nieruchomości sugeruje, że porady udzielane są nieruchomości, a nie – że ich dotyczą. Proszę też zwrócić uwagę na zapis nazw stanowisk małą literą. Katarzyna Dybała | |
| Składnia | 2011-08-29 |
| Czy zdanie: Królik jest zwierzęciem o małej wielkości jest niepoprawne? Czy zdanie: Królik jest zwierzęciem małej wielkości jest poprawne? I czy to o ma znaczenie? | |
| Przyimek o z rzeczownikiem w miejscowniku tworzy określenia wymiarów, więc jego obecność w pierwszym zdaniu jest uzasadniona, jednak dla wyrażenia tej samej treści można ów przyimek również pominąć i zastosować konstrukcję z dopełniaczem. A zatem oba zdania są poprawne. Katarzyna Dybała | |
| Składnia | 2011-08-28 |
| Czy wyrażenie: autor dokonuje studium porównawczego jest poprawne? Chodzi mi o przypadek (dopełniacz?) przymiotnika porównawczego – czy jest OK? Oraz kolokację: dokonuje studium. | |
| Kolokację dokonywać studium należy uznać za poprawną. Sam zaś czasownik dokonywać (zarówno w znaczeniu ‘przeprowadzać, robić coś’, jaki i ‘kończyć coś’ przyłącza dopełnienie w dopełniaczu, a zatem i w dopełniaczu występować muszą przydawki przymiotnikowe z tym dopełnieniem się łączące. W przykładzie taką przydawką jest słowo porównawczego, które ma tu odpowiedni przypadek. Sumując – całe przywołane w pytaniu wyrażenie jest zbudowane zgodnie z normami języka polskiego. Katarzyna Mazur | |
| Składnia | 2011-08-20 |
| Jak jest poprawnie: oldboye musiały czy oldboye musieli? | |
| Obie formy są poprawne. Oldboy (słowniki ortograficzne zalecają jednak pisownię oldboj) jako rzeczownik męskoosobowy ma w mianowniku i wołaczu dwie możliwe formy: deprecjatywną, która łączy się z orzeczeniem w rodzaju niemęskoosobowym, i niedeprecjatywną, przyłączającą orzeczenie męskoosobowe, przy czym akurat dla tego rzeczownika forma deprecjatywna i niedeprecjatywna wyglądają tak samo, czyli po prostu oldboye (lub, jak radzą słowniki: oldboje). Dobre są w związku z tym obie konstrukcje: ci kochani oldboye przyszli oraz te kochane oldboje przyszły. Katarzyna Mazur | |