| Ortografia | 2015-11-02 |
| Jak poprawnie zapisać mmm jako dźwięk zamyślenia? | |
| Tej formy nie odnotowują słowniki języka polskiego czy ortograficzne, ale w tekstach literackich znajdujemy je dość często, bo twórcy chcą wiernie odtworzyć kształt naturalnego dialogu, w którym przecież pojawiają się dźwięki w opisach naukowych nazywane pauzami wypełnionymi. Słowami owe pauzy nie są, przyjmują postaci yyy, eee, mmm, hmm, z których jedynie ostatnią można znaleźć w słownikach, lecz zapisaną jako hm z definicją «wykrzyknik wyrażający namysł mówiącego i zarazem niepewność co do reakcji słownej na daną sytuację» („Uniwersalny słownik języka polskiego” pod red. S. Dubisza, zob. także w słowniku na stronie Wydawnictwa PWN: http://sjp.pwn.pl/doroszewski/hm;5433448.html) i przykładami: Hm, nie wiem, co powinienem powiedzieć. Szkoda, że autor nie dostrzegł pewnych, hm, nieścisłości w swoim reportażu. „Wielki słownik ortograficzny języka polskiego” pod red. E. Polańskiego) również zawiera jedynie formy hm i hm! różniące się intonacją (zob. http://sjp.pwn.pl/so/hm;4441652.html). W literaturze naukowej przyjęło się zapisywać pauzy wypełnione jako trzy jednakowe znaki: yyy, eee, mmm, choć zapewne fakt, że są one objawami niepłynności, czyli tego, że mówiący zahamował lub spowolnił wybór elementów wypowiedzi, co może trwać dłużej lub krócej, powoduje, że interesujący nas ciąg dźwięków mógłby zostać ewentualnie zapisany za pomocą większej liczby liter. Zapis trzyliterowy i wskazanie możliwości dodawania kolejnych liter znajdziemy w „Słowniku onomatopei, czyli wyrazów dźwięko- i ruchonaśladowczych” Mirosława Bańki (Warszawa 2009, s. 116). W słowniku tym mmm jest definiowane jako nazwa nieartykułowanego, nosowego dźwięku, jaki ludzie wydają, gdy zastanawiają się, co powiedzieć, a także – w znaczeniu drugim – jako nazwa dźwięku, który ludzie wydają, gdy coś im się bardzo podoba, a zwłaszcza bardzo smakuje. Na koniec warto wskazać kilka prac naukowych, w których pojawiają się opisy (i zapisy) pauz wypełnionych: Krystyna Rudek-Data „Pauza a przerwanie w wypowiedzi mówionej”. W: „Studia nad polszczyzną mówioną Krakowa”. T. 1. Red. B. Dunaj. Kraków 1972, s. 103–108. Janina Labocha „Przerwania jako sygnały trudności wyboru leksykalnego i formalnego w polszczyźnie mówionej”. W: „Studia nad polszczyzną mówioną Krakowa”. T. 1. Red. B. Dunaj. Kraków 1972, s. 111–120. Piotr Bąk „Przerywniki jako charakterystyczna cecha języka potocznego”. „Poradnik Językowy”, 1974, z. 1, s. 24–30. Małgorzata Kita „Wypowiedzi przerwane we współczesnym polskim języku potocznym: na materiale autentycznych tekstów potocznych i tekstów beletrystycznych”. Katowice 1989. Anna Majewska-Tworek „Niepłynność wypowiedzi w oficjalnej odmianie polszczyzny. Propozycja typologii”. Wrocław 2014. | |
| Ortografia | 2015-10-31 |
| Moje wątpliwości dotyczą zdania: Rozwój energetyki na południowym Bałtyku. Czy południowy należy pisać małą literą i czy przed słowem Bałtyk czy po nim? | |
| Zapis południowy Bałtyk jest właściwy, ponieważ połączenie tych dwóch słów nie jest nazwą własną, jak np. Ameryka Północna czy Europa Środkowo-Wschodnia, lecz wskazuje jedynie na część tego zbiornika wodnego. Zasady pisowni polskiej mówią, że przymiotniki: południowy, północny, wschodni, zachodni pisze się wielką literą, jeśli są integralną częścią nazw geograficznych, nazw państw oraz innych jednostek terytorialnych lub administracyjnych, np. Beskidy Wschodnie, Europa Zachodnia, Morze Północne, Przylądek Północny, Republika Południowej Afryki, Tatry Zachodnie, Wyspa Południowa, Zachodni Brzeg Jordanu, Ziemia Północna. Jeśli mowa jest jedynie o części jakiegoś obszaru, stosuje się pisownię małą literą, np. Zwiedziłem zachodnią Europę. Nad Polskę północną przesuwa się niż znad Skandynawii (zob. http://sjp.pwn.pl/zasady/81-Wielowyrazowe-nazwy-geograficzne-i-miejscowe;629400). Wymienione powyżej nazwy pokazują również prawidłowość szyku: nazwy geograficzne mają przymiotniki południowy, północny, wschodni, zachodni w pozycji drugiej (Europa Zachodnia), a gdy mowa o terytoriach, przymiotnik jest przed nazwą właściwą (zachodnia Europa). W dokumencie Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami RP pt. „Nazewnictwo geograficzne świata” (zeszyt 10 „Morza i oceany”. Warszawa 2008, s. 51, zob. http://ksng.gugik.gov.pl/pliki/zeszyty/zeszyt_10.pdf) znajdujemy jedynie nazwy Bałtyk i Morze Bałtyckie, a zatem poszczególne części tego morza nie stanowią nazw geograficznych pisanych wielkimi literami. | |
| Ortografia | 2015-10-31 |
| Czy pojęcie geograficzne subkontynent indyjski może być uważane za nazwę własną, a więc należałoby pisać oba słowa wielką literą? | |
| Nie ma podstaw, by określenie subkontynent indyjski uznać za nazwę własną. Subkontynent to rozległa, wyodrębniająca się część kontynentu, jaką jest np. Półwysep Indyjski. „Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata” nie zawiera żadnej nazwy z członem subkontynent. Pisownię małymi literami znajdziemy w innej publikacji Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych, mianowicie w przedmowie do czwartego zeszytu „Nazewnictwa geograficznego świata”, poświęconego w całości Azji Południowej (zob. http://ksng.gugik.gov.pl/pliki/zeszyty/zeszyt_04.pdf, s. 7). | |
| Ortografia | 2015-10-31 |
| Szanowni Państwo! W różnych pracach technicznych czytamy o U-rurce (rurce w kształcie litery u). Czy wielka litera w tym wyrazie użyta wewnątrz zdania jest uzasadniona? W słowniku PWN zapisano: „Wyjątkowo akceptuje się wielką literę także wewnątrz wyrazów będących nazwą własną lub wchodzących w skład nazwy własnej [... ]. Zjawisko, o którym tu mowa, dotyczy przede wszystkim obcych nazw własnych, ale dostrzega się je ostatnio i w języku polskim. Tego zwyczaju nie należy upowszechniać”. | |
| Nadużywanie wielkich liter w pisowni polskiej to prawdziwa plaga w ostatnim czasie. Nie ma powodu, by tendencję tę wzmacniać nowymi przykładami. Termin u-rurka wystarczająco precyzyjnie wskazuje na kształt owej rurki. Nawiasem mówiąc, cała konstrukcja tej nazwy nie ma zakorzenienia w polskim nazewnictwie. Lepsze byłoby tu określenie opisowe rurka w kształcie litery u – poprawniejsze, ale nie poręczniejsze, dlatego poza wyjaśnieniem nie proponuję bynajmniej odejścia od tak skonstruowanego terminu. Zapisujmy go jednak małą literą, podobnie jak terminy techniczne teownik «podłużny element konstrukcyjny z żelaza lub stali walcowanej, o przekroju poprzecznym w kształcie litery T; teówka», ceownik «kształtownik z walcowanej stali o przekroju poprzecznym zbliżonym kształtem do litery c» czy dwuteownik. «kształtownik o przekroju poprzecznym w kształcie dwóch liter T połączonych podstawami» („Uniwersalny słownik języka polskiego” pod red. S. Dubisza). | |
| Ortografia | 2015-10-27 |
| Dzień dobry, uprzejmie proszę o odpowiedź, czy Klasztor Norbertanek, Norbertanki pisze się dużą czy małą literą. | |
| Nazwy członków bractw, zgromadzeń zakonnych piszemy małą literą, np.: franciszkanin, szarytka, duchacz, kawaler maltański, sodalis. Wyjątkiem jest Krzyżak ‘członek zakonu i obywatel państwa krzyżackiego’. Nazwy norbertanin (zakonnik), ojciec norbertanin piszemy małą literą, a wielką w wyrażeniach kaplica (klasztor, kościół) Norbertanów, oo. Norbertanów (ale: Ojców Norbertanów). Nazwy norbertanka albo siostra kanoniczka regularna zakonu premonstratensów (zakonnica), siostra norbertanka piszemy małymi literami, a wielkimi w wyrażeniach kaplica (klasztor, kościół) Norbertanek, ss. Norbertanek (ale: Sióstr Norbertanek). Przymiotnik norbertański piszemy małą literą (duchowość norbertańska, kaplica norbertańska, klasztor, kościół norbertański, ale wielką w nazwach własnych: Zakon Norbertański, ul. Norbertańska (za: Aldona Skudrzyk, Krystyna Urban „Wielką czy małą? Mały słownik użycia wielkich liter w polskich tekstach”). | |
| Ortografia | 2015-10-27 |
| Szanowni Państwo, skoro piszemy ponadosiemdziesięcioletni, to czy również poprawnie będzie ponadosiemdziesięciopięcioipółletni? Wygląda to na strasznie długie słowo, ale poprawne. Czy mam rację? | |
| Oba przytaczane w pytaniu wyrazy są zapisane poprawnie, zgodnie z zasadą, że złożenia słowotwórcze, czyli wyrazy scalone z kliku innych, mają w polszczyźnie pisownię łączną. Istnieje jeszcze jedna możliwość: ponad- można w naszym języku uznać za jako cząstkę słowotwórczą, ale istnieje też w partykuła ponad, którą dodaje się do liczebników bądź odliczebnikowych przymiotników i przysłówków oraz do rzeczowników wyrażających ilość czegoś - wtedy stosować poprawny staje się również zapis: ponad osiemdziesięcioletni i ponad osiemdziesięciopięcioipółletni (zob. http://sjp.pwn.pl/zasady/Pisownia-wyrazow-z-przedrostkami;629484). | |
| Ortografia | 2015-10-27 |
| Wiele czytałam na temat pisania form za granicą i zagranicą, jednak w pewnym przypadku mam dylemat. Czy to zdanie jest napisane poprawnie: Planujesz wypocząć za granicą? Z jednej strony chodzi tu o plany wyjazdu za granicę, ale być może poprawne jest pisanie tego wyrażenia łącznie. | |
| Zagranica to ‘kraje leżące poza granicami danego państwa’ (zob. http://doroszewski.pwn.pl/haslo/zagranica/), a zatem np. przyjechał z zagranicy oznacza ‘przyjechał z innego kraju’, a forma zagranicą to narzędnik liczby pojedynczej tego rzeczownika, którego możemy użyć w konstrukcji interesował się zagranicą w znaczeniu ‘interesował się innymi krajami, leżącymi za granicami jego własnego państwa’. W cytowanym w pytaniu zdaniu Planujesz wypocząć za granicą mamy do czynienia z rzeczownikiem granica w znaczeniu ‘linia oddzielająca terytorium jednego państwa od innych’, dlatego też pisownia połączeń za granicą, za granicę (zob. http://sjp.pwn.pl/so/za-granica;4537367.html; http://sjp.pwn.pl/so/za-granice;4537368.html) z przyimkiem za jest rozdzielna, typowa dla wyrażeń przyimkowych (zob. http://sjp.pwn.pl/zasady/143-Co-to-sa-wyrazenia-przyimkowe;629475). | |
| Ortografia | 2015-10-27 |
| Czy Twitter, Facebook pisać wielką czy małą literą? | |
| Podana przez Panią pisownia tych nazw jest poprawna. Twitter nie jest jeszcze odnotowany w słowniku ortograficznym, ale hasło Facebook już znajdziemy: http://sjp.pwn.pl/szukaj/Facebook.html. Twitter i Facebook traktuje się jak nazwy własne, więc jako takie pisze się je wielką literą, pomimo że oba portale mają logo z małą literą. | |
| Ortografia | 2015-10-27 |
| Jaka zasada obowiązuje przy pisowni słowa hiszpański? | |
| Wyraz hiszpański jest przymiotnikiem utworzonym od nazwy własnej Hiszpania, pisownię przymiotników od nazw własnych reguluje zasada mówiąca, że małą literą piszemy przymiotniki utworzone od nazw kontynentów, krajów, miejscowości, narodów, plemion, niebędące nazwami geograficznymi, jak kultura europejska, plemiona afrykańskie, francuskie koniaki, sery szwajcarskie, piwo bawarskie, fajans włocławski, kultura przeworska, marmur chęciński, porcelana ćmielowska, woda kolońska, wzgórze kapitolińskie, języki słowiańskie (zob. http://sjp.pwn.pl/zasady/129-Przymiotniki-utworzone-od-nazw-kontynentow-krajow-miejscowosci-narodow-plemion-niebedace-nazwami-geograficznymi;629451.html ). Jeśli przymiotnik taki wchodzi w skład nazwy własnej, jak Polsko-Hiszpańska Izba Gospodarcza, czy też nazwy geograficznej (obecnej lub dawnej), jak Hiszpański Region Równikowy, Basen Hiszpański, Hiszpańska Afryka Zachodnia, Sahara Hiszpańska, wtedy jako składnik nazwy własnej musi być zapisany wielką literą (zob. http://sjp.pwn.pl/zasady/81-Wielowyrazowe-nazwy-geograficzne-i-miejscowe;629400.html; http://sjp.pwn.pl/zasady/84-Nazwy-indywidualne-jednostkowe-urzedow-wladz;629403.html). | |
| Ortografia | 2015-10-26 |
| Dzień dobry, jestem członkiem zarządu Fundacji na Rzecz Rodziny i choć Fundacja działa już od ponad dziesięciu lat, wciąż gnębi nas niepewność, jak powinniśmy zapisywać jej nazwę: Fundacja na Rzecz Rodziny, Fundacja Na Rzecz Rodziny czy może Fundacja na rzecz Rodziny. | |
| Jedyny poprawny zapis to Fundacja na rzecz Rodziny (i skrót [iFR) zgodnie z następującą regułą „Zasad pisowni polskiej”: http://sjp.pwn.pl/zasady/Nazwy-indywidualne-jednostkowe-urzedow-wladz;629403. W polszczyźnie przy tworzeniu skrótów pomijamy większość przyimków i spójników (czasem zdarza się przyimek o, bp. w skrócie ZBoWiD ‘Związek Bojowników o Wolność i Demokrację’, spójnik i zwykle jest elementem skrótowca, np. PKiN [Pałac Kultury i Nauki’, PiS ‘Prawo i Sprawiedliwość’). Oto reguła dotycząca pomijania wyrazów: http://sjp.pwn.pl/zasady/Pomijanie-w-skrotowcach-niektorych-elementow-wystepujacych-w-pelnych-nazwach;629582.html. Połączenia na rzecz nie ma zwyczaju skracać i jego początkowych liter umieszczać w skrócie, pomijam tu fakt, że FnrR wygląda, jakby miała w środku skrót nr. Proszę wziąć pod uwagę analogię interesującej Pana nazwy do Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, od której poprawny skrótowiec ma postać FNP. | |
| Ortografia | 2015-10-26 |
| Szanowni Państwo! W nawiązaniu do reguł i wyjątków od nich dotyczących pisowni partykuły nie z imiesłowami (http://sjp.pwn.pl/zasady/168-Z-imieslowami-przymiotnikowymi;629516.html) zwracam się do Państwa z uprzejmą prośbą o pomoc w rozwiązaniu dylematu, jak zapisać partykułę nie z imiesłowem w zdaniu: Twórcy przekażą know-how wniesione lub nie wniesione (niewniesione?) do projektu. Dodam, że mam wątpliwości czy wniesione / niewniesione w kontekście zdania stanowią przeciwstawienie, a także czy stanowią imiesłów w znaczeniu czasownikowym (wniesione odnosi się do cechy, więc jest imiesłowem przymiotnikowym). Niemniej nie mogę oprzeć się wrażeniu, że zapis partykuły z imiesłowem osobno jest bardziej słuszny. | |
| Pisownia rozdzielna, jak sama Pani wie, jest dopuszczalna w przypadkach takich, jak ten opisywany przez Panią. Co więcej: w wyraźnych przeciwstawieniach rozdzielnie zapisuje się także partykułę nie z rzeczownikami i przymiotnikami, z którymi wszak reguła ogólna nakazuje pisownię łączną (http://sjp.pwn.pl/zasady/Pisownia-laczna-partykuly-nie;629513.html), np. nie nauczyciel, ale pisarz; nie słodki, lecz gorzki (bez takiego kontekstu obowiązują formy: nienauczyciel, niesłodki). Uważam, podobnie jak honorowy przewodniczący Rady Języka Polskiego, prof. Walery Pisarek, że umiejętność zastosowania rozdzielnej pisowni nie z imiesłowami przymiotnikowymi jest przejawem wyższej świadomości językowej. Jeśli czuje Pani wyraźnie czasownikowy charakter imiesłowu, to proszę śmiało – zwłaszcza w tak jednoznacznej konstrukcji przeciwstawnej – pisać te słowa osobno. Oto link do uchwały Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN z dnia 9 grudnia 1997 roku, która zmieniła zasady pisownię nie z imiesłowami: www.rjp.pan.pl. | |
| Ortografia | 2015-10-26 |
| Jak pisać wielką czy małą literą wyrażenie Święta Bożego Narodzenia? | |
| W zasadzie nazwą święta jest samo połączenie Boże Narodzenie, a rzeczownik święta nie powinien być pisany wielką literą (zob. http://sjp.pwn.pl/zasady/70-Nazwy-swiat-i-dni-swiatecznych-w-odroznieniu-od-ich-nazw-opisowych;629388). Praktyka udokumentowana w życzeniach, kartkach okolicznościowych, reklamach i innych tekstach pokazuje, że użytkownicy polszczyzny wolą pisownią wielką literą objąć także wyraz święta. Użycie takie można wytłumaczyć względami uczuciowymi (zob. reguła http://sjp.pwn.pl/zasady/Uzycie-wielkiej-litery-ze-wzgledow-uczuciowych-i-grzecznosciowych;629417.html). | |
| Ortografia | 2015-10-26 |
| Jak jest poprawnie: aha czy acha? | |
| „Wielki słownik ortograficzny języka polskiego PWN” pod red. E. Polańskiego podaje tylko jedną poprawną formę: aha (zob. http://sjp.pwn.pl/so/aha;4407884.html). Słowniki języka polskiego podają definicję tego potocznego słowa: «wykrzyknik wyrażający potwierdzenie, zrozumienie, przypomnienie, ironię itp.» (zob. http://sjp.pwn.pl/sjp/aha;2439013.html). | |
| Ortografia | 2015-10-26 |
| Jak powinno się napisać: 25-lecia czy 25.lecia? Czy też można używać obu form? | |
| Poprawny zapis widzimy tylko w pierwszej formie. Zasady pisowni polskiej mówią, że w wyrazach złożonych z liczbą w pierwszej części stosuje się łącznik, czyli krótką kreskę, aby połączyć oba człony (zob. http://sjp.pwn.pl/zasady/191-W-wyrazach-zlozonych-z-liczba-lub-litera-w-pierwszej-czesci;629548.html). Formy te można byłoby również zapisać słownie w formie dwudziestopięciolecia. Podobnie możemy zapisać 2-godzinny, 5-miesięczny, 3-majowy, 10-złotowy (albo: dwugodzinny, pięciomiesięczny, trzeciomajowy, dziesięciozłotowy). | |
| Ortografia | 2015-10-26 |
| Szanowni Państwo, miałem okazję brać udział w dyskusji dotyczącej nazwy tworzonego na uczelni nowego zakładu naukowego. Proponowana nazwa brzmiała Zakład Mikro i Nanotechnologii. Nazwa ta wzbudziła wątpliwości. Proponowano, by zmienić pisownię na Zakład Mikro- i Nanotechnologii – z myślnikiem za członem Mikro. Czy taka pisownia jest prawidłowa? | |
| Po członie Mikro- powinien być użyty nie myślnik, czyli dłuższa kreska (zob. http://sjp.pwn.pl/zasady/Myslnik;629819.html), ale łącznik (dywiz), czyli krótka kreska, która służy do zapisywania wyrazów złożonych z dwu lub więcej członów, które ze względów znaczeniowych nie mogą być zapisane łącznie, jak np. niebiesko-zielony ‘złożony z dwu odrębnych kolorów: niebieskiego i zielonego’ w odróżnieniu od niebieskozielony ‘kolor niebieski z odcieniem zielonym (jednolity)’, także nazwisk dwuczłonowych, jak Drucki-Lubecki, Kidawa-Błońska, złożonych nazw miejscowych, jak Golub-Dobrzyń, Rabka-Zdrój, Warszawa-Praga i innych (zob. http://sjp.pwn.pl/zasady/Uzycie-lacznika;629532.html). Łącznik stosuje się także, aby zapisać – jak w cytowanej w pytaniu nazwie – pierwszy z wymienianych wyrazów o analogicznej budowie drugiego członu, zapisać niejako w skrócie, np. dwu- i trzyletni zamiast dłuższej wersji dwuletni i trzyletni, makro- i mikroekonomia, XIX- i XX-wieczny. Jeśli więc istnieje mikrotechnologia podobna do zapisanej w nazwie w całości nanotechnologii, to w częściowym zapisie pierwszego rzeczownika należałyby użyć łącznika Mikro-. | |
| Ortografia | 2015-10-25 |
| Proszę o informację, czy wyraz: nowoutworzony należy pisać razem, czy osobno. | |
| Obowiązuje pisownia rozdzielna: nowo utworzony, ponieważ mamy do czynienia z połączeniem przysłówka nowo z imiesłowem odmiennym utworzony, który jest określany przez ten przysłówek. Podobne zestawienia pisane rozdzielnie to nowo mianowany, nowo powstający, nowo przyjęty, nowo otwarty, nowo narodzony (zob. http://sjp.pwn.pl/zasady/134-Pisownia-wyrazen-typu-dziko-rosnacy-lekko-strawny-nowo-otwarty;629461). | |
| Ortografia | 2015-10-25 |
| Poproszę o informację, czy zwrot Osobie Zainteresowanej w zaświadczeniu o zadłużeniu, które wydaję na prośbę petenta w imieniu zarządu spółdzielni, powinnam zapisać wielką czy małą literą. | |
| Nie znam treści pisma, ale – jak rozumiem – określenie Panią interesujące odnosić się ma do petenta, któremu należałoby okazać szacunek. W związku z tym proponuję zapis wielkimi literami zgodnie z zasadą użycia wielkiej litery ze względów grzecznościowych, gdy zwracamy się do kogoś w piśmie (zob. http://sjp.pwn.pl/zasady/98-Nazwy-osob-do-ktorych-sie-zwracamy-w-listach-podaniach;629419.html). | |
| Ortografia | 2015-10-25 |
| Szanowni Państwo, chciałabym się dowiedzieć, czy język polski dopuszcza możliwość napisania nazwy ulicy małą literą jak w ogłoszeniu: „Za kilka dni, na ul. ciepłowniczą 1, pod naszą firmę zajadą w porze obiadowej tzw. Foodtracki”. | |
| Zasady pisowni polskiej wyraźnie mówią, że nazwy ulic pisze się wielką literą (oprócz samego słowa ulica i skrótu ul.), a zatem ogłoszenie cytowane przez panią łamie tę regułę. Ponadto w tekście znajduje się słowo foodtrack, które nie jest nazwą własną, a zatem nie powinno być napisane wielką literą. Myślę, że osoba, która pisała to ogłoszenie zna zasady pisowni, ale redagowała swój tekst pospiesznie i w efekcie jest on niepoprawny i niestaranny. | |
| Ortografia | 2015-10-25 |
| Jaka jest poprawna wersja skrótu oznaczającego Republikę Czeską? Większość zapytanych znajomych twierdzi, że RCz, w takim razie skrót pełnej nazwy naszego kraju powinien brzmieć RzP, a przecież tak nie jest... | |
| „Wielki słownik skrótów i skrótowców” Piotra Müldnera-Nieckowskiego podaje obie wersje: RC i RCz. „Wielki słownik ortograficzny języka polskiego PWN” pod red. Edwarda Polańskiego i „Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN” pod red. A. Markowskiego oraz „Słownik skrótów i skrótowców” Jerzego Podrackiego podają jedynie skrót RC, który jest skrótowcem wzorcowym, a jego pisownia wprost odnosi się do uchwały Rady Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk na temat pisowni inicjałów (zob. http://www.rjp.pl/?mod=kr&type=ort&subtype=38&id=45), z której wynika, że dwuznak cz w zapisie inicjału imienia oddajemy jako c, co można odnieść także do pisowni skrótowców, jak np. ETPC (Europejski Trybunał Praw Człowieka), PCK (Polski Czerwony Krzyż). Słownik Müldnera-Nieckowskiego podaje wszystkie używane obecnie skróty i skrótowce, dlatego znaleźć w nim można także te, które nie stanowią wersji idealnych, lecz mimo to są w użyciu. Wedle wspomnianej uchwały dwuznaki sz, rz, dz rozpoczynające nazwy własne w inicjałach (lecz także w skrótowcach) mają być reprezentowane jedynie przez pierwszą literę (s, r, d), dlatego też używamy skrótowca RP na oznaczenie nazwy Rzeczpospolita Polska, TPD na oznaczenie Towarzystwa Przyjaciół Dzieci czy BOR na oznaczenie Biura Ochrony Rządu. | |
| Ortografia | 2015-10-25 |
| Czy zmieniła się ostatnio norma dotycząca pisowni skrótów typu dr./dra (r.m. w przypadkach zależnych)? Zasady interpunkcji w najnowszym Słowniku Ortograficznym PWN nadal podają obie formy jako dopuszczalne (i, jeśli dobrze rozumiem, całkowicie równoważne). Tymczasem praktyka w moim środowisku (chodzi głównie o różnego rodzaju pisma, protokoły i inne teksty urzędowe) wyraźnie preferuje formę z kropką, która mnie razi (wydaje mi się, że mnie uczono tylko dra). Spotkałem się z opinią, że jest to obecnie jedyna dopuszczalna forma. Nie udało mi się jednak ustalić, jakie są podstawy takiego stwierdzenia, więc będę wdzięczny za komentarz. | |
| Mnie nie podoba się używanie dra, drem, ale to ocena estetyczna, a nie poprawnościowa. Obie formy skrótów są poprawne, żaden nie jest uważany za lepszy, czego dowodem mogą być choćby zapisy w artykule hasłowym w „Wielkim słowniku ortograficznym języka polskiego PWN” pod red. Edwarda Polańskiego: http://sjp.pwn.pl/so/dr;4427522.html. Komentując Pana wypowiedź, muszę wskazać, że tytułach wielką literą piszemy tylko pierwszy wyraz (zob. http://sjp.pwn.pl/zasady/73-Pierwszy-wyraz-w-jedno-i-wielowyrazowych-tytulach;629391.html), chyba że kolejne słowa to nazwy własne, które z tego powodu wielką literą zapisane być muszą. Dlatego też poprawny zapis to „Słownik ortograficzny”. | |